درميان جوامع بشري آحاد و افرادي وجود دارند كه حس كنجكاوي آنها در كسب اطلاع و خبر مصرف ميشود و اشتياق وافر دارند اخبار و اطلاعات مكتسبه را غث و سمين كرده با جرح وتعديل و دخل و تصرف در ميان مردم نشر و پخش كنند . ازهمه جا وهمه كس بحث مي كنند و اصرار عجيبي دارند در هر مقوله اي خود را جامع جميع اطلاعات بدانند .
خلاصه درهرمحفلي متكم وحده هستند و اگر خود حاضر درجلسه نباشند اقوال وگفتارشان مستند و نَقل و نُقل مجلس است .اين گونه افراد دقيق وكنجكاو را كه مقالات و مقولات آنها اكثرا با حقيقت وفق مي دهد دراصطلاح عامه كعب الاحبار مي گويند كه اخبار تازه و دست اول را براي تغذيه اجتماعات و محافل جمع آوري مي كنند .
اعراب جاهليت به استثناي معدودي در مكه و شام و عراق و يمن به طور كلي از دانش و معرفت بي بهره بوده اند و علم و اطلاع آنها صرفا منحصربود به دانستن انساب قبايل و اشعار عشقي و حماسي و يك مشت داستانها و افسانه ها كه غالبا با حقيقت و واقعيت تاريخي وفق نمي داد .
در ميان يهوديان مقيم حجاز و يمن از آن جهت كه صاحب كتاب آسماني بودند افراد باسواد بيشتر ازعربها وجود داشت و اين عده چون با بعضي از علوم و دانشهاي زمان آشنايي داشتند در نظر اعراب بت پرست و بي سواد ، منبع علم و دانش و مظهر وثوق و اعتماد بوده اند وهر چه مي گفتند كوركورانه باور مي كردند ، علي الخصوص كه راوي روايت از علما و دانشمندان يهود باشد در آن صورت گفته هايش را از كتاب و حقايق علمي پنداشته چون لوح زرين به جان و دل مي پذيرفتند .
|